Γνώμη Το μοιραίο εκκρεμές
ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΤΣΙΜΑ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: 13 Δεκεμβρίου 2008
Την περασμένη Κυριακή, λίγες ώρες μετά τη δολοφονία ενός εφήβου στα Εξάρχεια που έβγαλε χιλιάδες ανθρώπους στους δρόμους κι έθεσε σε κίνηση τη χιονοστιβάδα της οργής που συνεχίζει να κατρακυλά προς άγνωστη κατεύθυνση, στους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» δημοσιευόταν ένα άρθρο ενός από τους διασημότερους αρθρογράφους της εφημερίδας, του Τόμας Φρίντμαν, με τίτλο «Η αληθινή γενιά Χ». Σύμφωνα με τον Φρίντμαν, «τα παιδιά μας θα έπρεπε να είναι πολύ πιο ριζοσπαστικοποιημένα απ΄ όσο είναι σήμερα». Ο αρθρογράφος (υπεράνω πάσης υποψίας για ριζοσπαστικές ή «αριστερές» συμπάθειες και τάσεις) δηλώνει έκπληκτος με την παθητικότητα των νέων- που την αποδίδει στην αγωνία τους να βρουν μια δουλειά ή να πληρώσουν τα δίδακτρα του επόμενου χρόνου, στη βαθιά τους ανασφάλεια. Αλλιώς- υποστηρίζει- θα είχαν ήδη εξεγερθεί. Θα είχαν εξεγερθεί εναντίον μας, εναντίον της γενιάς των γονιών τους, μιας γενιάς που σπατάλησε φυσικούς και οικονομικούς πόρους για να ζήσει καλύτερα από κάθε άλλη στην ιστορία. Σε αντίθεση με τη γενιά των ηρωικών πατεράδων μας, τη γενιά του Μεγάλου Πολέμου που αποδέχθηκε τόσες θυσίες για να έχουν ένα καλύτερο μέλλον τα παιδιά της (εμείς), η δική μας γενιά δανείστηκε από το μέλλον των παιδιών της για να χρηματοδοτήσει τη δική της, δίχως προηγούμενο, ευημερία- γράφει ο Φρίντμαν. Και προτείνει υποψήφιους τίτλους για το βιβλίο που κάποιο από τα παιδιά μας θα έγραφε κάποτε για εμάς. «Η άπληστη γενιά». «Η αυτάρεσκη γενιά». Ή ίσως «Η γενιά των ενυπόθηκων δανείων (ή πώς οι γονείς μου εξαγόρασαν τις σπατάλες τους χρεώνοντάς τες στη δική μου πιστωτική κάρτα)». Ο συντάκτης του άρθρου δεν είχε ιδέα, όταν έγραφε, για το τι συμβαίνει στην Αθήνα. Αλλά πολλοί αναλυτές ύστερα από αυτόν επισήμαναν στον ευρωπαϊκό Τύπο πως ό,τι συμβαίνει στην Αθήνα αυτές τις ημέρες, θα μπορούσε να συμβεί οπουδήποτε αλλού, με οποιαδήποτε, περισσότερο ή λιγότερο δραματική, αφορμή. Θα μπορούσε να συμβεί οπουδήποτε, μια γενιά ανοίγει τα μάτια της σε έναν κόσμο αφιλόξενο, που της υπόσχεται ότι θα ζήσει- πρώτη αυτή απ΄ όλες τις μεταπολεμικές γενιές- χειρότερα από ό,τι έζησαν οι γονείς της. Δεν τα εξηγεί όλα αυτή η οπτική γωνία. Αλλά επισημαίνει ένα πολύ σημαντικό από τα συστατικά του εκρηκτικού μείγματος που έσκασε στα ανυποψίαστα χέρια μας εδώ και μια εβδομάδα και πασχίζουμε ακόμη- κάποιοι από εμάς- να κάνουμε πως δεν καταλαβαίνουμε από πού μας ήρθε και να το αποδίδουμε σε γελοίες θεωρίες συνωμοσίας και υποκίνησης. Προσθέστε στο μείγμα το Βατοπέδι, ως κορυφαίο παράδειγμα της διαφθοράς του κομματικού- πελατειακού συστήματος που διατηρεί ζωντανή την οθωμανική παράδοση στον νεοελληνικό βίο και επιβεβαιώνει τη διάχυτη αίσθηση αυθαιρεσίας και ατιμωρησίας με την οποία προσλαμβάνεται ο δημόσιος χώρος από τους νεώτερους. Προσθέστε τη βαθμιαία απογύμνωση από κύρος και αξιοπιστία θεσμών όπως η Δικαιοσύνη ή η Εκκλησία και, προπάντων, του κομματικού- μιντιακού συστήματος (ένα γνήσιο τέκνο του οποίου ανέλαβε, με παταγώδη επιτυχία, συνήγορος του δράστη του φόνου). Προσθέστε την αίσθηση αδιεξόδου που πλανάται πάνω από μια χώρα που σπατάλησε τα χρόνια τής ευημερίας της για να βρεθεί τώρα, στα χρόνια των ισχνών αγελάδων, αδύναμη να δανειστεί για να προστατεύσει το επίπεδο ζωής των ασθενέστερων προπάντων και των νεώτερων. Προσθέστε τη γεύση μηχανής του κιμά που αφήνει στο στόμα κάθε θύματός του το εκπαιδευτικό σύστημα. Προσθέστε την αίσθηση εξευτελισμού που αφήνει στη συνείδηση της περίφημης γενιάς των 700 ευρώ, που τριανταρίζει ζώντας στο σπίτι της μαμάς, αυτή η υποχρεωτική αναβολή της χειραφέτησής της με αντάλλαγμα λίγα ψίχουλα δανεικής ευημερίας. Προσθέστε, προπάντων, την αδυναμία αντιπροσώπευσης αυτών των γενεών με τους κώδικες της παραδοσιακής πολιτικής για να αρχίσει να γίνεται φανερός ο κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε: οι καλύτεροι εκπρόσωποι μιας ολόκληρης γενιάς να φυλακιστούν σε ένα μοιραίο εκκρεμές που θα τους μετακινεί από τη νάρκη στη βίαιη έκρηξη και πίσω πάλι στη νάρκη. Πώς να ματαιώσουμε αυτόν τον κίνδυνο;
Προσθέστε στο εκρηκτικό μείγμα που έσκασε στα ανυποψίαστα χέρια μας την αδυναμία αντιπροσώπευσης αυτών των γενεών με τους κώδικες της παραδοσιακής πολιτικής για να αρχίσει να γίνεται φανερός ο κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε: οι καλύτεροι εκπρόσωποι μιας ολόκληρης γενιάς να φυλακιστούν σε ένα μοιραίο εκκρεμές που θα τους μετακινεί από τη νάρκη στη βίαιη έκρηξη και πίσω πάλι στη νάρκη... Πώς να ματαιώσουμε αυτόν τον κίνδυνο;